Produkt krajowy brutto (PKB) to łączna wartość wszystkich towarów i usług wyprodukowanych w określonym okresie (kwartał, rok) na terytorium danego kraju i przeznaczonych dla konsumentów końcowych.
Znaczenie pojęcia PKB podkreśla fakt, że jest ono często używane jako synonim pojęcia „gospodarka”. Na przykład, gdy mówią o jakimś kraju, że jest dziesiątą gospodarką planety, to mają na myśli, że pod względem PKB kraj ten jest na dziesiątym miejscu na świecie.
Albo gdy mówią, że gospodarka jednego kraju jest trzykrotnie większa niż gospodarka innego kraju, oznacza to, że w pierwszym kraju towary i usługi są produkowane w ciągu roku w ilości trzykrotnie większej niż w drugim kraju. A kto nie słyszał takiego zdania: „Tempo wzrostu gospodarczego w tym roku wyniosło…”? Tak, tak, właściwie w tym zdaniu mówimy o tempie wzrostu PKB!
Istnieje kilka specjalnych formuł do obliczania PKB, ale ich nie podamy (jeśli chcesz, zawsze możesz je znaleźć korzystając z Internetu lub podręcznika akademickiego z makroekonomii). W praktyce wystarczy zrozumieć, że PKB to łączna wartość wszystkich dóbr i usług wytworzonych w kraju np. w ciągu roku.
Realny i nominalny PKB – jaka jest różnica?
Weźmy prymitywny przykład. Istnieje pewien maleńki stan jednego kilometra kwadratowego, w którym działa tylko jedno przedsiębiorstwo – piekarnia. W zeszłym roku piekarnia wyprodukowała sto tysięcy bochenków chleba, które kosztowały jednego dolara każdy.
Zatem PKB tego kraju wyniósł sto tysięcy dolarów (100 000 x 1 $ = 100 000). Piekarnia planuje również w tym roku wyprodukować 100 000 bochenków, ale podwoiła cenę swoich produktów. Pytanie brzmi: czy PKB kraju wzrośnie w tym przypadku?
Policzmy. Teraz pomnożymy sto tysięcy bochenków nie przez jednego dolara, ale przez dwa: 100 000 x 2 $ = 200 000 $. Okazuje się, że w tym roku PKB naszego fikcyjnego kraju podwoi się? Tak i nie. nominalny PKB podwoi się – jest obliczany w cenach bieżących i może wzrosnąć, gdy wielkość produkcji faktycznie nie wzrośnie lub nawet nie spadnie, z powodu samego wzrostu cen – inflacja.
Ale realny PKB pozostanie niezmieniony: do jego obliczenia brane są ceny, które miały miejsce w roku przyjętym jako bazowy. Załóżmy, że w roku bazowym cena bochenka chleba wynosiła 0,5$ – to przez tę cenę pomnoży się ilość bochenków wyprodukowanych zarówno w minionym, jak iw bieżącym roku.
A ponieważ liczba ta pozostała niezmieniona, równa stu tysiącom, to realny PKB w obu latach będzie taki sam: 100 000 x 0,5 $ = 50 000 $. Jeśli nominalny PKB podzielimy przez realny PKB, otrzymamy deflator PKB – wskaźnik inflacji, o którym mówiliśmy w ostatniej lekcji.
Jak trader może monitorować wzrost PKB krajów, którymi jest zainteresowany?
Raporty o PKB publikowane są kwartalnie. Nie oznacza to jednak, że w każdym kraju publikowane są tylko cztery raporty rocznie. Spójrzmy, jak to się dzieje na przykładzie Stanów Zjednoczonych. W ostatnich dniach pierwszego miesiąca każdego kwartału publikowany jest wstępny raport o PKB za poprzedni kwartał. Następnie, około miesiąc później, wychodzi poprawiony raport, a około miesiąc później zostaje opublikowana ostateczna wersja.
Tym samym ostateczne dane o PKB za miniony kwartał stają się dostępne dla opinii publicznej dosłownie w ostatnich dniach kolejnego kwartału. Co więcej, w praktyce nawet ten „raport końcowy” może nie być ostateczny: czasami też się zmienia i wyjaśnia z czasem.
Możesz zapoznać się z datami publikacji raportów o PKB krajów, które Cię interesują, a także z głównymi danymi tych raportów z kalendarza ekonomicznego. Ponadto główne punkty takich raportów i komentarze analityków dotyczące ich treści są publikowane w rosyjskim serwisie informacyjnym Dow Jones. Jeśli znasz języki obce i chcesz szczegółowo przestudiować ten lub inny raport, poszukaj go na stronie urzędu statystycznego odpowiedniego kraju.
Dodajemy, że najważniejsze dane w raportach o PKB to nie liczby bezwzględne (ile miliardów dolarów stanowił PKB w danym kwartale), ale względne. Handlowcy i inwestorzy są zainteresowani przede wszystkim kwartalną (w ujęciu kw/kw) i roczną (w ujęciu r/r) dynamiką PKB, czyli o ile wzrósł lub spadł w porównaniu z poprzednim kwartałem i w porównaniu z analogicznym kwartałem ubiegłego roku.
Jaki jest wpływ raportów PKB na dynamikę par walutowych?
Wpływ raportów o PKB na notowania par walutowych trudno jednoznacznie opisać. Warto mieć na uwadze poniższe punkty.
Zrewidowany raport o PKB może zasadniczo różnić się od wstępnego, a ostateczny od zrewidowanego. Zdarza się, że wstępny raport pokazuje bardzo niski wzrost PKB, ale w końcu raport końcowy mówi, że faktycznie gospodarka rosła całkiem dobrze w omawianym kwartale. Rozumiejąc to, prawdopodobnie rozsądnie byłoby nie reagować na dane o PKB, dopóki nie pojawią się ostateczne dane.
Jednak te ostateczne dane są znane dopiero po trzech miesiącach od zakończenia kwartału sprawozdawczego, kiedy kolejny kwartał już się kończy i na ten moment nie wzbudzają one większego zainteresowania rynku. Dlatego bez względu na to, jak głupie może się to wydawać, rynek FOREX bardziej reaguje na wstępne i zrewidowane raporty o PKB niż na ostateczne.
Reakcja na raport o PKB zależy od oczekiwań i nastrojów. Wydawałoby się, że gdyby raport o PKB okazał się mocny, kurs tego kraju powinien wzrosnąć, bo dobra kondycja gospodarki przemawia za wyższymi stopami procentowymi. W zasadzie tak, ale wiele zależy od oczekiwań.
Jeśli wydanie mocnego raportu było przewidywalne i oczekiwane, reakcja na nie może być neutralna lub nawet negatywna (np. jeśli raport okazał się dobry, ale nadal nie tak imponujący, jak oczekiwano). Ponadto traderzy często działają na zasadzie „kupuj na podstawie oczekiwań – sprzedawaj na faktach”, to znaczy kupują walutę, dla której spodziewane są pozytywne wieści, a gdy ta wiadomość nadejdzie, sprzedają ją, ustalając zyski. Podobnie ze słabymi raportami o PKB.
Naprawdę silne ruchy w raportach rynkowych o PKB powodują w przypadkach, gdy mocno odbiegają od oczekiwań. Na przykład oczekiwali słabego raportu, ale wyszedł silny: najprawdopodobniej kurs tego kraju gwałtownie podskoczy. Dlatego dla tradera opierającego się na analizie fundamentalnej, w przededniu publikacji raportów PKB ważne jest, aby zrozumieć, czego rynek oczekuje w związku z nadchodzącymi raportami. A skoro rynek kieruje się prognozami analityków w swoich oczekiwaniach, warto zapytać, jakie konsensusowe prognozy podają analitycy Bloomberga (ich prognozy są zwykle publikowane w kalendarzach ekonomicznych) i analitycy Wall Street Journal (ich prognozy podawane są w Dow Jones kanał wiadomości).
Na reakcję rynku wpływa również kontekst emocjonalny i tło informacyjne wokół publikacji raportu. Przykładowo, jeśli rynek jest pod wrażeniem jakichś mocnych danych, które właśnie się pojawiły (o zatrudnieniu, produkcji przemysłowej itp.), to słaby raport o PKB nie popsuje mu nastroju – w końcu chodzi o ostatni kwartał , a najnowsze dane sugerują, że od tego czasu sytuacja znacznie się poprawiła.
W ten sposób dolary australijskie i nowozelandzkie najprawdopodobniej zareagują pozytywnie na mocny raport o PKB Chin, ponieważ Chiny są dla Australii i Nowej Zelandii ważnym rynkiem eksportowym. Ponadto wiara w siłę jednej z największych gospodarek na świecie pozwoli nam z większym optymizmem patrzeć na perspektywy całej światowej gospodarki, a to spowoduje większe zainteresowanie walutami ryzykownymi i zmniejszy zainteresowanie walutami bezpiecznymi ( przede wszystkim jena japońskiego).
