Założyciel stoicyzmu, który powstał około 300 roku p.n.e. był Zenon z Citii, który pełnił funkcję nauczyciela, aw historii stoicyzmu wyróżnia się trzy główne okresy, a mianowicie starszą, średnią i nową pozycję.
Początkowo stoicyzm był znany jako „zenonizm”, od nazwiska jego założyciela, a przed odkryciem tej szkoły filozoficznej, stoicy w Grecji nazywani byli wspólnotą poetów zgromadzonych w Stoa Poikile. Założyciela szkoły nie było stać na taki budynek jak Liceum Arystotelesa czy Akademia Platona, dlatego uczył swoich wyznawców na rynku, gdzie każdy mógł włączyć się do debaty.
Przedstawiciele stoicyzmu
Antyczna pozycja istniała w III-II wieku pne, a stoicyzm zyskał popularność wśród wykształconej elity Grecji i Rzymu. Oprócz Zenona z Kitii można tu wyróżnić Kleantesa, Zenona z Tarsu, Diogenesa z Babilonu, Aristona, Skrzyń Mallusa i wielu innych.
Środkowy, zwany zwykle stoickim platonizmem, istniał w II-I wieku p.n.e. Głównymi przedstawicielami są Hekaton z Rodos, Diodotus, Atenodor, Panecjusz z Rosdos.
Późne przetrwanie przypada na I-II wiek naszej ery. Tutaj najbardziej uderzającymi postaciami są Seneka, Epiktet, a także Marek Aureliusz. W rezultacie stoicyzm zbliżył się do neoplatonizmu i ostatecznie rozpłynął się w tym drugim.
Istota stoicyzmu i główne idee
Diogenes Laertes podzielił nauki stoików na trzy części, a mianowicie fizykę, etykę i logikę, i podział taki, według E. Zellera, zapożyczył od platoników.
Ponadto znane są jeszcze dwa porównania ze zwierzęciem i jajkiem, gdzie w pierwszym przypadku wskazaną logiką, fizyką i etyką są kości, mięso i duszę, w drugim zaś skorupa, białko i żółtko.
W koncepcji stoików prawda kształtuje się bezpośrednio w procesie dogłębnego rozumienia postrzeganej rzeczywistości, a Sextus Empiricus zauważył, że stoicy uznawali za prawdę tylko pewną część tego, co odczuwane i wyobrażalne. Prawda, według stoików, jest rodzajem wytworu zgody intelektu z istotą przedmiotu, która ma charakter obiektywny i taka zgoda wymaga pewnych wysiłków, do których zdolni są tylko mędrcy. Odpowiedni podział na „mędrców” i „głupców” spowodował zniesienie koncepcji rozumu jako boga, która jest wyznacznikiem wszystkiego, co istnieje, poza sobą samym.
Umysł stoików został zachowany jako pierwotna przyczyna wszystkiego, ale dotyczy to fizyki, podczas gdy w logice umysł nabył umiejętność bezpośredniego określania prawdy w kategoriach oceny najróżniejszych zjawisk rzeczywistości. Stosunek stoików do państwa, uważających publiczne stosunki imperialne za dalekie od sprawiedliwości, przesądziła ich bezpośrednia doktryna filozoficzna, która spowodowała pojawienie się pojęcia „kosmopolis”.
Logika
Składa się z retoryki i dialektyki, co oznacza odpowiednio naukę mówienia i naukę argumentowania. Punktem wyjścia stoickiej teorii poznania jest materia, a Zeno twierdził, że percepcja, która zmienia stan materialnej duszy, pozostawia w niej ślad, niczym w wosku.
Fizyka
Według stoików otaczający świat to rodzaj żywego organizmu, którym steruje logos, a jego projekcją jest los człowieka. Według stoicyzmu wszystko, co istnieje, co ma charakter cielesny, różni się jedynie stopniem „szorstkości” materii.
Stoicy zauważyli, że rzeczywistość jest postrzegana wyłącznie w sensie subiektywnym, podczas gdy „obiektywne” postrzeganie jest z natury niemożliwe. Stoicy uważali myślenie teoretyczne za jedyny sposób urzeczywistnienia poznania prawdy, a empiryzm nie tylko nie działał jako główne kryterium poprawności rozumowania, ale był w tym względzie generalnie ignorowany, ustępując miejsca „prawdzie teoretycznej”. .
Etyka
Główną ideą etyki stoicyzmu jest celowo z góry określony bieg dziejów, a głównym celem człowieka, według stoików, jest harmonia z naturą.
Stoicy wyróżniają cztery główne typy afektów, których należy unikać, a mianowicie: przyjemność, żądza, wstręt i strach, przy czym wyznawali sceptycyzm wobec możliwości zmiany społeczeństwa, opartego głównie na wiedzy, w związku z czym uważali za racjonalne głoszenie mądrość o charakterze indywidualnym, oddzielająca ją od społeczeństwa jako całości.
Rzymski stoicyzm
W okresie Cesarstwa Rzymskiego filozofia stoicyzmu zamienia się w rodzaj religii dla ludu, zyskując największe wpływy na terenie Syrii i Palestyny. Sokrates pozostał dla stoików głównym autorytetem, a przede wszystkim mędrcze twierdzenie, że niesprawiedliwość w końcu wyrządza znacznie większą krzywdę temu, kto ją popełnia, a wcale nie ofierze.
Co do Platona, stoicy nie zaakceptowali jego doktryny idei, odrzucając liczne argumenty filozofa o nieśmiertelności. Chociaż późniejsi stoicy zgadzali się z Platonem, że dusza jest niematerialna, wcześni stoicy trzymali się punktu widzenia Heraklita, zgodnie z którym dusza opiera się na materialnym ogniu.
