Inteligentny, elokwentny, odnoszący sukcesy, ale jednocześnie agresywny, chodzący po zwłokach, niezależnie od kogokolwiek – to osobowość socjopaty.
Według wielu badaczy co piąta osoba we współczesnym społeczeństwie może mieć cechy socjopatyczne. Kim jest socjopata? Czym jest osobowość socjopatyczna i kiedy powinno zapalić się czerwone światło?
Co to jest socjopata
Socjopatia jest jednym z zaburzeń osobowości według Międzynarodowej Statystycznej Klasyfikacji Chorób i Problemów Zdrowotnych ICD-10. Osobowość socjopatyczna ma ogromne problemy z przystosowaniem się do życia w społeczeństwie.
Cechy osobowości socjopatycznej to:
- brak empatii;
- niski poziom współczucia;
- niezdolność do budowania długotrwałych relacji z ludźmi;
- brak przywiązania do innej osoby;
- Niezrozumienie pojęcia krzywdy i braku poczucia winy.
Socjopata widzi tylko swój cel, a druga osoba jest dla niego przedmiotem, przeszkodą, wrogiem, którego trzeba pokonać, jeśli tylko stanie mu na drodze. Warto zauważyć, że nie musi to być obiektywna przeszkoda w niczym. Socjopaci są wrażliwi na siebie i wiele działań mogą mylić z atakami na siebie. Taka osoba nie ma możliwości pozostawania w „normalnych” relacjach z ludźmi – jest emocjonalnie chłodna. Ponadto socjopata jest bardzo egocentryczny i samookaleczający się. Nie zauważa swoich błędów w zachowaniu i zawsze obwinia innych.
Socjopatą może być osoba, która na pierwszy rzut oka niczym nie różni się od innych ludzi – jest przystojny, mądry, odnoszący sukcesy zawodowo, pełen wdzięku i elokwencji, którymi często manipuluje ludźmi.
Cechy postaci
Osobowość socjopatyczną doskonale oddaje powiedzenie „umarli do celu”. Twardy i uparty, do wszystkiego podchodzi „na zimno”, uporczywie dążąc do realizacji swoich planów w imię zasady „cel uświęca środki”. To najlepszy przegląd działań klasycznego socjopaty.
Inne cechy psychopaty:
- wysoce rozwinięta umiejętność obserwacji – dzięki niej doskonale zna swoją ofiarę i jej wrażliwe punkty;
- wysokie IQ, dzięki któremu wszystko jest idealnie obliczone;
- umiejętność dostosowania się do otoczenia, po wejściu do grupy sprawia wrażenie jednego z jej członków, co szybko zyskuje zaufanie;
- bezwzględność – liczy się tylko cel osiągnięcia. Socjopaci zdradzają innych ludzi i wykorzystują ich jako narzędzie do osiągnięcia swojego celu. Są doskonałymi aktorami.
Tak więc destrukcyjne cechy socjopaty najczęściej ukrywają się pod postacią gadatliwej, współczującej, empatycznej osoby (socjopata często pyta kogoś o coś, niby z niepokoju, ale w rzeczywistości jest to zbieranie informacji, z których może skorzystać).
Oznaki socjopaty
Zidentyfikowanie socjopaty, a także odróżnienie go np. od osobowości psychopatycznej to trudne zadanie. Chłód emocjonalny, czerpanie satysfakcji ze stanowiska kierowniczego lub innej metody „dominacji” nad innymi może być wynikiem zupełnie innych problemów czy zaburzeń. Socjopatia to nie jedna cecha, ale cały zespół.
Objawy socjopaty:
- Częste łamanie norm, zasad grupy, społeczności i brak wstydu i poczucia winy. Socjopaci nie widzą w tym nic złego, dla nich jest to zupełnie normalna sytuacja;
- Źle traktuj innych ludzi, manipuluj nimi, wykorzystuj ich do osiągnięcia swojego celu, a następnie ich odrzucaj. Socjopaci potrafią być bardzo mili i uprzejmi, aby zdobyć czyjeś sympatię, ale kiedy osiągają swój cel, nie przejmują się uczuciami, stanem, potrzebami tych ludzi;
- brak troski o innych, zarówno wśród przyjaciół i kolegów, jak i w rodzinie i związkach. Dla socjopaty ważne są tylko jego potrzeby i oczekiwania. Traktuje innych jako narzędzie ich satysfakcji;
- Chłód emocjonalny zarówno w związkach, jak i z przyjaciółmi. Socjopaci nie mogą kochać, martwić się i nie myśleć o swoim zachowaniu.
Zajmując wysokie stanowisko lub mając władzę nad innymi ludźmi, często wykorzystuje swoją pozycję. Potrafi wykorzystać mobbing, czerpać satysfakcję z poniżania ludzi i zaszczepiania w nich strachu.
Socjopata, w przeciwieństwie do psychopaty, zwykle nie ucieka się do przemocy fizycznej. Jeśli nie masz pewności, czy ukochana osoba ma tego typu zaburzenie, możesz przystąpić do testu na psychopatę. Różne testy można znaleźć bezpłatnie w Internecie.
Socjopata i psychopata – główne różnice
Idee o socjopacie i psychopacie na zawsze weszły do codziennego życia. Terminy te są często używane zamiennie, ale nie jest to całkowicie właściwe.
Socjopata może znęcać się psychicznie nad wrażliwymi ludźmi, ale rzadko ucieka się do przemocy fizycznej.
Z kolei psychopata cierpi na nierównowagę mózgu. Może wykazywać większość cech socjopaty, ale to, co odróżnia je od innych, to chaotyczne i impulsywne zachowanie psychopaty.
Psychopata, w przeciwieństwie do powściągliwego, a nawet rozważnego socjopaty, działa bardzo emocjonalnie, często bez planu lub afektu. Zazwyczaj psychopaci są bardzo świadomi aktualnych zasad i przepisów, ale celowo je naruszają. Psychopaci są świadomi konsekwencji swoich działań i wiedzą, kiedy przekraczają dopuszczalne granice, ale to nie przeszkadza im w działaniu. To psychopaci często popełniają brutalne przestępstwa, w tym morderstwa.
Skąd się biorą zaburzenia socjopatyczne?
Praktycznie nikt nie rodzi się socjopatą – stają się socjopatami za życia. Eksperci twierdzą, że osobowość socjopatyczna powstaje w wyniku relacji społecznych w myśl zasady „z kim się kojarzysz, stajesz się”.
Niewłaściwe wzorce do naśladowania przekazywane przez dorosłych: rodziców, rodzinę czy środowisko, a także grupę rówieśników prowadzą do zniekształcenia prawidłowego postrzegania świata.
Osoby, które w dzieciństwie nie doświadczyły wystarczającego wsparcia ze strony bliskich, były krytykowane, nie okazywały pozytywnych emocji, były poddawane przemocy psychicznej, częściej zostawały socjopatami.
Osobowość socjopatyczną mogą również rozwinąć rodzice, którzy są zbyt chętni, aby ich dziecko odniosło sukces, zawsze najlepsze i wszędzie pierwsze. Codzienna presja i krytyka porażki uczy Cię, aby zawsze dążyć do celu i ignorować innych.
Socjopata w związkach
Życie lub bycie w związku z socjopatą jest możliwe, ale na pewno nie jest to jedwabny szlak. To codzienność, pełna nerwów, niepewności i strachu o jutro. Mówi się, że socjopata może być zdominowany tylko przez innego socjopatę, który jest od niego większy. Jest to jednak błędne koło, które prowadzi tylko do potyczek, bójek i kłótni. Osoba słabsza od socjopaty nie powinna przekonywać go do zmiany zdania lub zmuszać do nauczenia się czegoś. Najlepszą taktyką jest ignorowanie jego aspiracji i unikanie kontrowersji – to go tylko sprowokuje.
Taka postawa jest jednak możliwa, gdy osoba mieszkająca z socjopatą jest świadoma zaburzenia. W przeciwnym razie wyrwanie się ze szponów toksycznego związku jest bardzo trudne. Socjopata wykorzysta każdą słabość, o której wie, łatwo zdominuje i okradnie go z poczucia własnej wartości.
Dlatego relacja z socjopatą jest bardzo trudną i wyczerpującą relacją. Wybuchy agresji, egocentryzm, niezdolność do troski to tylko pozorne uczucia. Wszystko to sprawia, że socjopaci zwykle są samotni.
Rozwiązywanie problemu
Czy zostajesz socjopatą do końca życia? Zależy to przede wszystkim od rozpoznania problemu przez krewnych, a także przez osobę zainteresowaną.
Skierowanie socjopaty na terapię to zadanie oszałamiające. W końcu jest przekonany, że nie ma problemu i odbierze to jako pewien spisek mający na celu nakłonienie go do skonsultowania się ze specjalistą.