Jednym z najbardziej znanych pomysłów w historii psychologii jest skromny trójkąt podzielony na pięć części. Jest znany jako piramida potrzeb Maslowa.
Piramida ta, która miała wielki wpływ na wiele dziedzin ludzkiego życia, po raz pierwszy pojawiła się w czasopiśmie naukowym w Stanach Zjednoczonych w 1943 roku. Był to prosty czarno-biały trójkąt pośród tekstu wypełnionego żargonem. Od tego czasu stał się ostoją analizy psychologicznej, prezentacji biznesowych i wielu wykładów. I z czasem stał się bardziej szczegółowy.
Piramida została wymyślona przez 35-letniego żydowskiego psychologa pochodzenia rosyjskiego Abrahama Maslowa, który od samego początku swojej kariery szukał niczego poza sensem życia. Odrywając się od swojej zwartej ortodoksyjnej rodziny, dorosły Maslow chciał zrozumieć, co może wypełnić życie ludzi, w tym jego własne, ze znaczeniem we współczesnej Ameryce, gdzie pogoń za pieniędzmi i sławą przyćmiła wszelkie wewnętrzne i autentyczne aspiracje.
W psychologii widział dyscyplinę, która zaspokajałaby tęsknotę i odpowiadała na pytania, które ludzie zwykli zwracać się do religii. Nagle zdał sobie sprawę, że ludzie mają potrzeby, które można podzielić na pięć podstawowych typów.
Poziomy piramidy Maslowa
Z jednej strony potrzeby psychologiczne, które bez mistycznego znaczenia można nazwać duchowymi. Z drugiej strony materiał
- Według Maslowa na samym dole znajdują się nienegocjowalne podstawowe potrzeby fizjologiczne: jedzenie, woda, ciepło i odpoczynek.
- Na szczycie jest potrzeba bezpieczeństwa, ochrony przed fizycznym zagrożeniem i atakiem.
- Następny jest poziom potrzeb duchowych. Najpierw pojawia się potrzeba przynależności i miłości. Osoba potrzebuje przyjaciół i musi czuć się kochana.
- Następnie przychodzi potrzeba uznania i szacunku.
- A potem pojawia się to, co Maslow nazwał potrzebą samorealizacji – szeroka, niejasna, ale bardzo precyzyjna koncepcja, którą Maslow opisał jako „życie ze swoim potencjałem” i „stawanie się z samym sobą”.
Pomysły Maslowa
Maslow z precyzją formy artystycznej przypomniał nam o idealnym, uporządkowanym życiu, jednocześnie sugerując, że z jednej strony nie można prowadzić życia wyłącznie duchowego, a z drugiej nie można pozostać skupionym wyłącznie w świecie materialnym. Aby być kompletnym, musimy być obecni zarówno w świecie materialnym, jak i duchowym. Baza daje oparcie, a góra kieruje i wypełnia treścią.
Maslow odrzuca wezwania dwóch przeciwstawnych obozów:
- Najpierw nadgorliwi spirytualiści, którzy mogą nakłaniać nas do zapomnienia o pieniądzach, pracach domowych, dobrym ubezpieczeniu i codziennym chlebie.
- Po drugie, przekonani pragmatycy, którzy twierdzą, że życie składa się tylko z kawałka chleba na stole i pójścia do biura.
Oba te obozy, zdaniem Maslowa, nie rozumieją złożonej struktury człowieka. W przeciwieństwie do innych istot jesteśmy naprawdę wieloaspektowi i musimy pozwolić naszej duszy rozwijać się zgodnie z jej przeznaczeniem, a jednocześnie mieć pewność, że możemy zapłacić rachunki pod koniec miesiąca.
Maslow pracował w okresie rozkwitu amerykańskiego kapitalizmu i miał mieszane opinie na temat biznesu. Uderzyła go ilość zasobów materialnych, jakie posiadały wielkie korporacje. A jednocześnie był zdenerwowany, że prawie cała ich działalność gospodarcza miała na celu zaspokojenie potrzeb na dole piramidy. Największe amerykańskie firmy pomogły swoim klientom znaleźć dach nad głową, nakarmić ich, pomogły w poruszaniu się i umożliwiły rozmowę na duże odległości. I wydaje się, że firmy wcale nie były zainteresowane zaspokajaniem duchowych potrzeb ludzi.
Pod koniec swojego długiego życia Maslow wyraził nadzieję, że biznes w końcu nauczy się czerpać więcej korzyści, zaspokajając nie tylko podstawowe potrzeby ludzi, ale także wyższe duchowe i psychologiczne. Wtedy będzie to prawdziwie oświecony kapitalizm.
Dla jednostki piramida Maslowa jest bardzo przydatnym wykresem, jeśli chce on określić kierunek swojego życia. Bardzo często, gdy myślimy o własnym życiu, zauważamy, że nie ma ono niezbędnej i eleganckiej równowagi potrzeb. Niektóre życia mają niewyobrażalnie szeroką bazę, jeśli siły są wydawane wyłącznie na zdobywanie i gromadzenie wartości materialnych. Są też życia z odwrotnym problemem. Niektórzy w ogóle nie dbają o swoje kruche ciało.
Piramida Maslowa to przede wszystkim obraz harmonijnego życia, który odzwierciedla złożoną naturę człowieka. Musisz okresowo odwoływać się do tej piramidy, aby zasugerować, jaki krok należy podjąć dalej.
Znaczenie piramidy Maslowa dzisiaj
Komentarze trenera życia Ljubow Kuzniecowa
Piramida Maslowa jest z pewnością istotna. Z obserwacji wynika, że ludzie są teraz bardziej świadomi najbardziej podstawowych potrzeb. Pojawienie się takiego kierunku jak biohacking, tworzenie kursów z żywienia, biomechaniki i zdrowego snu sugeruje, że wzrasta potrzeba poprawy jakości życia.
Klienci, którzy przychodzą do mnie na sesje coachingowe, starają się rozwiązać nie tylko problemy psychologiczne, ale także problemy związane z funkcjonowaniem organizmu, wprowadzeniem dobrych nawyków do swojego stylu życia, wyborem pracy, która najlepiej odpowiada ich cechom, w tym fizycznym.
Jednak w piramidzie Maslowa jest jeden duży ślepy punkt dla współczesnego człowieka, a jest nim potrzeba bezpieczeństwa. Co dziwne, najczęściej jest ignorowana i zastępowana innymi potrzebami. A jeśli jest dużo informacji o tym, jak wybrać zawód, jak znaleźć przyjaciół, jak wziąć ślub, to bezpieczeństwo jest omawiane tylko, niestety, podczas sesji coachingowej, co więcej, po więcej niż jednej konsultacji.
Konsekwencje tej tendencji do ignorowania są druzgocące. Zniekształcenia w zachowaniu i percepcji występują również w wyższych warstwach, a są to:
- potrzeba społeczna,
- potrzeba szacunku
- potrzeba autoafirmacji,
- w najbardziej podstawowej warstwie, potrzeby fizjologiczne.
Jeśli człowiek nie czuje się chroniony, jego rzeczywistość zostanie załamana przez pryzmat lęków.
Jeśli chodzi o schodzenie w dół piramidy Maslowa, osoby pozbawione podstawowego poczucia bezpieczeństwa doświadczają zaburzeń fizjologicznych na tle długotrwałego stresu w tle. W związku z tym nie ma zabezpieczenia – wszystko się psuje.
Poczucie bezpieczeństwa wynika z wiary w właściwy wybór. Dotyczy to pracy, statusu społecznego, a nawet miejsca zamieszkania. Dlatego, aby „zamknąć” potrzebę bezpieczeństwa, konieczne jest nauczenie większej świadomości w działaniach i decyzjach.
Osoba, która wie, że to, co robi, jest najlepszą możliwą opcją, czuje się o wiele pewniej i działa o wiele bardziej adekwatnie, tworząc stabilne, bezpieczne środowisko dla swojej egzystencji.
Według psychologa Petera Galigabarova, piramida potrzeb Maslowa ma znaczenie również w 2021 roku. Widać to na przykładzie klientów, którzy przychodzą do psychologów. Ci ludzie mają zamknięte potrzeby fizjologiczne i bezpieczeństwa. Są zaniepokojeni społecznym komponentem życia, uznaniem i szacunkiem. Za pośrednictwem psychologa klienci dochodzą do samopoznania i samorealizacji, co byłoby niemożliwe, gdyby dana osoba miała problemy np. z odżywianiem (dolny stopień piramidy Maslowa).
Co ma największy wpływ na ludzkie potrzeby
Komentarze Evgenia Gozman, dyrektor ds. rozwoju biznesu, Business Expert Group
Piramida Maslowa pozostaje aktualna, ale zasady „użytkowania” uległy zmianie. Jeśli w wersji klasycznej uważa się, że osoba/konsument może poruszać się po nim tylko od dołu do góry (od podstawowych potrzeb do duchowej realizacji), to we współczesnym świecie ruch ten może przebiegać w dowolnym kierunku i porządku.
Na przykład kultura downshifterów – status społeczny i przynależność do grupy nie są tak ważne, zacznijmy od samorealizacji. Lub „władze” z lat 90., wielu nie miało mieszkań i rodzin, ale ważne było nabycie atrybutów statusu, ważniejsze było wskazanie miejsca w społeczeństwie.
Oprócz Maslowa istnieją inne teorie, które wyraźniej uzasadniają, co dokładnie dotyczy ludzkich potrzeb (np. hedonistyczne czy Alderfer). Konsumentem/osobą kieruje chęć zaspokojenia potrzeb i dopasowania się do wizji siebie.
Ważne jest dla mnie to, co myślą o mnie inni – moje potrzeby dyktuje moda, opinia społeczna, ambicje. Moje zasady i moja indywidualność są dla mnie ważne – moje potrzeby będą opierać się na moich przekonaniach: w wegetarianizmie, w znaczeniu zachowania natury, w całkowitej tolerancji dla wszystkich itd. itd.
To, w jakim stopniu dana osoba będzie podążać za podręcznikową koncepcją Maslowa, zależy w szczególności od poziomu dochodów i wykształcenia. Im niższe są obie sumarycznie, tym bardziej liczymy konsumenta, jego potrzeby podążają za ewolucyjną koncepcją rozwoju (Maslow).
Hierarchia potrzeb człowieka
Jak zauważa psycholog Elena Danilova, idea hierarchii potrzeb została wysunięta ponad pół wieku temu. A sam autor przyznał, że może nie odzwierciedlać w 100% rzeczywistości. Zawsze były wyjątki od reguły: jednostki, dla których zaspokojenie podstawowych potrzeb nie jest na pierwszym miejscu, ich piramida została odwrócona. Notoryczny „artysta zawsze musi być trochę głodny” właśnie na to, że zadowolenie z górnych linii tabeli nie zawsze jest poprzedzone „zamykaniem” pozycji od dołu.
Same potrzeby: fizjologiczne, bezpieczeństwa, przynależności i miłości, szacunku, poznawcze, estetyczne i samorealizacji – są na porządku dziennym dla wszystkich już teraz, ale trójkąt priorytetowy nie działa już tak poprawnie, nawet dla większości.
Według psychologa, dopóki człowiek nie pozbędzie się podstawowych potrzeb, nie jest świadomy tego, co następuje, a zatem nie przechodzi do następnego kroku.
Ale czy to prawda we współczesnych realiach?
Badania dowodzą, że kariery, relacje i wartość wykonywanej przez nich pracy są równie ważne dla pracowników. Wielu nie jest gotowych poświęcić coś dla dobra drugiego. Dziś coraz więcej osób zaczyna rozumieć, że prawdziwą satysfakcję z życia można uzyskać tylko poprzez zachowanie równowagi. I w zależności od tego, który obszar cierpi na brak uwagi, kierowana jest tam energia. Hierarchia istotności zmienia się „pod zadaniem”, poszerzając tym samym również możliwości realizacji. Przejście od kroku do kroku staje się tak indywidualne, że piramida nie ma już znaczenia.
Tak, kroki te zmienią również miejsca w zależności od tego, jak powyższe potrzeby zostały spełnione w dzieciństwie. Dlatego bardzo ważne jest dzisiaj przyjęcie odpowiedzialnego podejścia do wychowywania dzieci; nadzieje na „wioskę” czy „ulicę” nie są uzasadnione.
W związku z tym im aktywniej dziecko realizuje swój stół (tak, potrzeba samorealizacji jest ważna już dla dziecka w wieku 5 lat), im bardziej jest gotowe w wieku dorosłym na podbijanie innych poziomów, tym bardziej jest zadowolony z życia poczuje, kiedy opuści dom rodzinny.
