In China wordt Confucius de Leraar van 10.000 generaties genoemd. In Europa worden de Chinezen beschouwd als de oudste en meest mysterieuze mensen. Confucius past perfect in deze rol: een duidelijke figuur en een mysterieus lot. Historici kunnen de exacte datum van zijn geboorte niet geven. Volgens verschillende bronnen is dit 22/28 september 551 v.Chr. e.
Zijn vader, een rijke landeigenaar Shuliang He, woonde in het vorstendom Lu. Na het verlaten van de militaire dienst trouwde hij. De vrouw was mooi, jong en zorgde goed voor haar man, maar elk jaar baarde ze meisjes. In tien jaar tijd verschenen er negen dochters in het gezin. In die tijd zou je het een tragedie kunnen noemen. Volgens de legende konden alleen mannen geschenken aanbieden aan de geesten van hun voorouders. En als de voorouders lange tijd honger lijden, zullen ze in boze geesten veranderen en hun zorgeloze nakomelingen streng straffen.
Geboorte van een wijze
De voormalige krijger nam een andere vrouw (in die tijd was dat toegestaan). De nieuwe vrouw schonk hem een jongen, die Boni heette. En nogmaals, geen geluk, de baby werd geboren met een defect, zijn been was beschadigd. Zo iemand had niet het recht om geschenken aan de voorouders te brengen.
Shuliang Hij had echt pech. Maar de wens om een gezonde zoon te hebben was zo sterk dat hij op 68-jarige leeftijd opnieuw trouwde. Zijn derde vrouw was een jong 19-jarig meisje. Aan de vooravond van de geboorte zag ze een eenhoorn in een droom. Volgens populaire overtuigingen betekende dit de komst van een wijze man in de wereld, die eeuwenlang beroemd zou worden. De jongen werd geboren met een hangende kroon – een teken van een speciaal lot.
De Chinezen waren heel serieus over het uiterlijk van de pasgeborene en lazen in zijn gelaatstrekken het teken van de hemel. De baby kreeg de naam Qiu en voegde de familienaam van zijn vader Kun toe. Toen hij opgroeide en beroemd werd, heette hij Kung Tzu – leraar Kun. Hij had een ongewone verschijning. Hij was ongeveer twee meter lang, had een forse bouw, opstaande bovenlip, uitpuilende ogen en lange oren. Dit alles was een teken van een grote wijze. Kung Tzu geloofde dat uiterlijk niet de innerlijke wereld van een persoon weerspiegelt.
Onderwijs van Confucius
In 549 voor Christus. e. de jongen verloor zijn vader. Zij en haar moeder vertrokken naar de hoofdstad van het Prinsdom Lu – de stad Qufu. Er is heel weinig bekend over de kinderjaren van de toekomstige wijze. Volgens de legende speelde hij als kind vaak de ceremonie van het aanbieden van geschenken aan zijn voorouders. Op zevenjarige leeftijd werd hij naar school gestuurd. Hier leerden ze lezen, schrijven, tellen en de regels voor het brengen van offers. Daarnaast kreeg de school lessen in ethiek, zang en het bespelen van verschillende instrumenten. De aristocraten moesten leren hoe ze een boog moesten schieten en een strijdwagen moesten besturen in de strijd. Al deze items werden opgenomen in de lijst van de zogenaamde “Six Arts”.
De jonge man hield niet van militaire aangelegenheden, maar hij werd een uitstekende boogschutter en bestuurde vakkundig een strijdwagen. Toen hij 17 was, stierf zijn moeder. Twee jaar later trouwde hij. Een zoon en een dochter groeiden op in het gezin.
Na het verlaten van de school nam Confucius een baan aan die bestond uit het toezicht houden op graanschuren en het innen van belastingen. Toen begon hij de weiden van de rijke familie van Ji te beheren. Maar hij werd aangetrokken door nieuwe kennis. Hij probeerde in de archieven van het paleis te komen en grondig documenten te bestuderen over verschillende rituelen, over het leven en de daden van grote heersers en wijze mensen. En zijn droom kwam uit. Hij werd ingehuurd door het Rijksarchief.
Volgens Sima Qian ontmoette Kong de archivaris, de wijze Lao Tzu. De Europeanen noemden hem de schepper van het taoïsme, en de Chinezen noemden hem de aardse incarnatie van de belangrijkste godheid Lao Jun. Maar dit is een mooie legende over de ontmoeting van twee wijze mannen. Lao Tzu leefde in de 3e eeuw. BC e. Een dergelijke bijeenkomst kon daarom niet plaatsvinden. Hoewel de categorie van Tao, die de basis vormt van de leringen van Lao Tzu, door Kun werd aanvaard. Tao is de weg (pad) waarlangs alle verschijnselen in de wereld zich voortbewegen. Kuhn vult deze stelling echter aan en zegt dat het niet alleen nodig is om het juiste pad te volgen, maar indien nodig te corrigeren.
Leringen van Confucius
Op 30-jarige leeftijd opende Confucius zijn school en studenten haastten zich ernaartoe. Hij accepteerde ze volgens het principe: er zijn geen verschillen in rijkdom en vrijgevigheid. Voor hem was het belangrijkste om het verlangen en de mogelijkheden van het kind te begrijpen. Confucius geloofde dat de jongere de oudsten moest eren. Maar hij zei ook: “Er moet niet op een jonge man worden neergekeken: het is niet bekend wat hij in de toekomst zal bereiken.” Confucius werd immers ook niet meteen een wijze en werd wereldberoemd. Ook hij was een gewone jonge man die koppig naar kennis streefde.
- Junzi doorstaat tegenspoed geduldig, terwijl xiaoren onmiddellijk wanhoopt.
- Junzi leeft in harmonie met mensen, maar volgt hen niet, xiaoren volgt anderen, maar leeft niet in harmonie met hen.
- Junzi gaat over moraliteit, xiaoren gaat over beter worden.
- Junzi kent plicht, xiaoren kent winst.
- Junzi zoekt de oorzaak van falen bij zichzelf, xiaoren zoekt andere mensen
- Junzi is bang voor de lucht en luistert naar geweldige mensen en de woorden van de wijzen. Xiaoren is niet bang voor de lucht, ze verachten grote mensen, ze luisteren niet naar de woorden van de wijzen.
Kuhn betoogde dat als de vorst naar het goede streeft, de mensen aardig zullen zijn. Junzi is wind, xiaoren is gras. Het gras zal buigen in de richting waarin de wind waait.
Veel mensen die niet bekend zijn met de leringen van Confucius vinden het moeilijk te begrijpen. Maar het gaat over het gewone leven. Al 2,5 duizend jaar voor ons formuleerde hij concepten die bijna dagelijks worden herinnerd.
Een van zijn studenten stelde een vraag: Is er een woord waarop je moet vertrouwen in het leven?
De leraar antwoordde: – Er is zo’n woord – wederkerigheid. Doe anderen niet aan wat je zelf niet wilt.
Een andere student vroeg: “Hoe te reageren op goed en kwaad?”
Confucius zei: “Betaal vriendelijkheid met vriendelijkheid terug.” Voor het kwaad – gerechtigheid.
Confucius beschouwde de naleving van het principe “li” als het belangrijkste in het leven. Dit is een heel breed begrip: etiquette, ethiek, regels… Een mens moet zich niet alleen waardig gedragen, maar ook begrijpen waarom hij en de samenleving dat nodig hebben. Het negeren van deze regels leidt tot ernstige gevolgen. In Lu bijvoorbeeld grepen drie clans de macht, vluchtte de heerser en heerste er verwarring. Junzi kan niet in beroering leven en Kun verliet de stad. Sindsdien reisde hij naar vele regio’s en overal snelde de glorie van hem vooruit. Al snel wisten alle inwoners van het Hemelse Rijk van hem.
De belangrijkste taak van de wijze is volgens Confucius om nuttig advies te geven aan de heerser. Hij werd niet aangetrokken door de positie van adviseur, maar door de mogelijkheid om de Way-Tao in China te vestigen, zodat het leven harmonieus zou worden en dan alle mensen vrede zouden vinden en gelukkig zouden zijn. Er zal vrede komen in de hele staat.
Dit postulaat van Confucius was ongebruikelijk voor zijn tijdgenoten. De samenleving is gewend aan eenheid-tun, wanneer het lagere zich gedachteloos onderwerpt aan het hogere. Confucius had de overeenkomst in gedachten, die voortkwam uit verschillende standpunten, soms recht tegenover elkaar. Het idee is vrij democratisch. Het bereiken van overeenstemming – hij is moeilijker dan eenheid – tun, maar het leven bestaat uit het overwinnen van moeilijkheden, ontwikkeling, vooruitgaan.
Het vaderland dienen
Kuhn droomde dat zijn kennis veel mensen ten goede zou komen. De heersers nodigden hem vaak uit voor een gesprek, waren onder de indruk van zijn kennis, maar voelden zich niet op hun gemak bij hem. Zijn advies stond in schril contrast met de gebruikelijke benadering van management.
Kun verzette zich tegen straf en marteling, met het argument dat als de heerser een voorbeeld wordt van goed leven voor de mensen, mensen dit voorbeeld zullen volgen. Naar zijn mening moet de heerser waarheidsgetrouw zijn in daden, woorden en zelfs gedachten. Geen enkele heerser was bereid om naar het advies van de beroemde en gerespecteerde Kun te luisteren.
Hij keerde terug naar zijn vaderland, hield zich niet bezig met politiek, maar breidde alleen zijn leer uit. In totaal had hij op verschillende tijdstippen bijna drieduizend studenten, onder wie hij 70 jonge mannen uitkoos. Ze werden belangrijke regeringsfunctionarissen en adviseurs.
Na enige tijd nodigde de heerser Lu Ding-gong Kong uit om te dienen. Kun werkte in verschillende functies. Alles ging goed, maar op een dag vergat de heerser zijn taken. Confucius werd weer een zwerver.
Slechts 14 jaar later nodigde de nieuwe heerser Lu Kun uit om adviseur te worden. In zijn vrije tijd hield de wijze zich bezig met onderzoek op het gebied van taal, muziek en geschiedenis. Thuis wachtten hem moeilijkheden: op 48-jarige leeftijd stierf zijn enige zoon. Kun was in wanhoop en werd ernstig ziek. De heerser Ai-gun kwam hem bezoeken. Kun kon de heerser niet begroeten, maar vroeg om nieuwe kleren aan te trekken en een scepter te geven. Zelfs in deze staat probeerde hij het ritueel te behouden.
Confucius herstelde, maar zijn karakter veranderde. Hij werd somber. Enige tijd later werd een onbekend dier gedood tijdens een jacht. Alleen Kun realiseerde zich dat het een eenhoorn was. Voor hem was dit een slecht voorteken. Een paar dagen later werd hij ziek en stierf.
De onsterfelijke filosofie van Confucius
Na zijn dood schreven de discipelen een verhandeling “Lun Yu”, die getuigde van het leven van Kong en zijn ideeën. Deze verhandeling is, te oordelen naar verschillende bronnen, geschreven van 35 tot 75 jaar.
Het lot van de leer van Confucius is gelukkig. Onder keizer Wudi (156-87 v.Chr.) werd het confucianisme uitgeroepen tot de staatsideologie. Kun’s erfgenamen kregen verschillende privileges. Zijn familie werd rijk en nobel en bleef dat tot 1911.
In 59 vaardigde keizer Ming-di een decreet uit over de heiligverklaring van Confucius – Kun werd een godheid.
In Europa werd het confucianisme beschouwd als de religie van geleerden. De doctrine veroverde steeds meer nieuwe staten, een confucianistische beschaving verscheen. Sommige geleerden brengen het economische succes van China nu in verband met het confucianisme.
Het Hemelse Rijk heeft de grote waarde van de doctrine erkend en past deze met succes toe in haar moderne politiek.
